Σουρεαλισμός (Υπερρεαλισμός)

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ για τον σουρεαλισμό

Αναπτύχθηκε στις αρχές του 20^ου αιώνα, ξεκινώντας από τη Γαλλία και επηρέασε αρχικά την Ευρώπη και στη συνέχεια την Αμερική. Από την ετυμολογία της λέξης στα γαλλικά καταλαβαίνουμε και τον ορισμό του: sur-realisme πάνω από τον ρεαλισμό. Είναι ένα κίνημα που ξεπερνά το ρεαλισμό και μάλιστα τον αποτάσσει πλήρως. 

Βασίζεται στο υποσυνείδητο και τις λειτουργίες του κατά τα
πρότυπα της Φροϋδικής ψυχανάλυσης που εκείνη την εποχή ήταν κάτι το καινούριο. Οι σουρρεαλιστές στηρίζονταν στο συνειρμό, στα όνειρα, στην αυτόματη γραφή με σκοπό την καταγραφή του υποσυνείδητου, ενός κόσμου εξίσου πραγματικό και απτό με τον εξωτερικό μόνο που κυλά σε ρευστή  μορφή. Αν παρατηρήσει κανείς έργα εκείνης της περιόδου, επικρατεί η ρευστότητα. Οι σουρεαλιστές εναντιώνονται στη λογική ενώ θεοποιούν το συναίσθημα. Στην πορεία του το κίνημα συνδέθηκε και με τον κομουνισμό καθώς οι βασικοί εκφραστές του ήταν αριστερής ιδεολογίας.

Το όρο τον βρίσκουμε πρώτη φορά στον Guillaume Appolinaire (Απολινέρ), στην περιγραφή του έργου του Les Mamelles de Tiresias, και ενώ γενικότερα ιδρυτής του κινήματος θεωρείται ο Αντρέ Μπρετόν, υπάρχουν κάποιες αμφισβητήσεις σχετικά με την πατρότητα του κινήματος

Πάντως τον ορισμό του κινήματος τον  έδωσε ο ίδιος ο Μπρετόν και είναι ο ακόλουθος:

 «καθαρός ψυχικός αυτοματισμός που εκφράζει προφορικά, γραπτά ή με κάθε άλλο τρόπο, τις πραγματικές παραστάσεις της ψυχής. Πρόκειται για υπαγόρευση της σκέψης, χωρίς έλεγχο ή μέριμνα λογικής και χωρίς καμία αισθητική κι ηθική κρίση»

 Η αυτόματη γραφή είναι εμφανής τόσο στα λογοτεχνικά έργα της εποχής (Λουί Αραγκόν, Αντρέ Μπρετόν, Φιλίπ Σουπώ, Φράνσις Πικαμπιά κ.α.) όσο και στη ζωγραφική (Σαλβαντόρ Νταλί) αλλά και στη φωτογραφία (Μαν Ρέι).

(βλέπε επίσης Ampatzi Joanna, Laurilyn Harris "Reassessing the paternity of Surrealism" )